Hipofiz Adenomu Nedir, Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Hipofiz adenomları sıklıkla rastlanan intrakranial tümörlerdendir. Hormon salgılayan ve salgılamayan olarak iki grupta sınıflandırılırlar. Hipofiz adenomları, kafatasının tabanında ve beynin altında yer alan hipofiz bezinden kaynaklanır. Hipofiz bezi vücudumuzdaki çoğu hormonun salgılanmasını ve vücudun su dengesini sağlayan önemli bir organdır. Hormon salgılamayan adenomlar, genel olarak yavaş büyürler ve yıllarca fark edilmeden kalabilirler. Hormon salgılayanlar ise hormonların vücutta ortaya çıkardığı etkiler sebebiyle erken belirti verirler. Ortaya çıkış nedeni tam olarak saptanamasa da bazen genetik geçişli kalıtımsal hastalıklarla beraber görülebilmektedir.

Hipofiz Adenomu Belirtileri

Hipofiz adenomları salgıladığı hormon tipine göre veya tümörün fazla büyüyerek çevresindeki dokulara yaptığı baskı sonucunda yakınmalara neden olabilirler. Salgılanan hormonun etkisine bağlı olarak belirti gösterirler. Prolaktin   hormonunda fazla bir salgılanma varsa kadınlarda göğüsten süt gelmesi, adet bozuklukları, erkeklerde ise sakallarda seyrekleşme, libido azalması gibi belirtiler görülebilir. Büyüme hormonunun fazlalığı söz konusu ise ellerde ayaklarda aşırı büyüklük, aşırı horlama, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon gibi belirtiler gösterebilir. Hipofiz tümörü fazla büyüyüp görme sinirine basarak görme bozukluklarına ve hatta körlüğe bile neden olabilir. Hormon salgılamayan hipofiz adenomları ise normal hipofiz dokusunu ezdiği için bütün hipofiz hormonlarının azalmasına sebep olabilmektedir. Böyle bir durum da hasta da tansiyon düşüklüğü, halsizlik, cilt kuruluğu gibi bulgular görülmektedir.

Hipofiz Adenomları Türleri

Hipofiz adenomları salgıladıkları hormon tipine göre sınıflandırılır ve isimlendirilirler. Sıklıkla rastlanan adenom tipleri şunlardır: Prolaktinoma (süt yapıcı hormon salgılayan), cushing hastalığı (aşırı kortizol salgısı), akromegali (büyüme hormonu salgılayan adenom), aşırı tiroid hormonu salgılayan ve hormon salgılamayan adenomlar.

Hipofiz Adenomu Tanısı

Hipofiz adenomlarında göz muayenesi ve kan hormon testleri yapılır. Kesin tanı konulabilmesi için hipofiz MR görüntülemesi önemlidir. Hipofiz adenomisi tanısı konulduktan sonra endokrinoloji ve beyin-sinir cerrahisi uzmanları birlikte tedaviye karar verirler. Genel olarak kullanılan 3 tip tedavi yöntemi  vardır.

Hipofiz Adenomu Tedavisi

Bu tedavi yöntemlerinden ilki ilaçla tedavidir. Özellikle aşırı süt yapıcı hormon salgısının tedavisinde kullanılır. Çoğunlukla ilaçla tedaviden olumlu yanıt alınır. Büyüme hormonu salgılayan bazı hipofiz adenomları da bu tedavi yöntemiyle kısmen kontrol altında tutulabilir.

Hipofiz Adenomu Ameliyatı

Bir diğer tedavi yöntemi ise cerrahi müdahaledir. Bu müdahale de iki farklı türde yapılabilmektedir. İlk yöntem burundan girilerek mikroskop ya da endoskopik olarak uygulanmaktadır. Burada kafatası açılmasına ait komplikasyonlar yoktur.  Bu yüzden sıkça başvurulan bir yöntemdir. Endoskopik endonazal uygulanmadan önce hastanın ameliyata hazırlık döneminin olması gerekmektedir. Bu cerrahi müdahalede kafatasının açılmasına gerek yoktur ve hasta 2 – 3 gün içinde taburcu olabilmektedir. Diğer yöntem ise açık ameliyat yöntemidir. Ancak endoskopik yöntemin daha az riski ve ameliyat komplikasyonu olmasından dolayı bu yöntem çok tercih edilmemektedir.

Üçüncü  tedavi seçeneği ise ışın tedavisidir. Gerçekleştirilen cerrahi müdahalede temizlenememiş ya da sürekli tekrarlanan tümörler için kullanılmaktadır.